تراشکاری (به انگلیسی: Turning) عبارت است از شکلدهی فلزات به روش برادهبرداری با استفاده از ماشین تراشکاری. در این روش از شکلدهی فلزات، فلز که عمدتاً به شکل استوانهاست (البته اشکال دیگر فلز نیز قابل استفادهاست)، با قدرت و سرعت معین به چرخش درآمده و با حرکت تیغچههای تراشکاری بر روی آن، عمل برادهبرداری با عمق و سرعت معین انجام میشود.
محور حرکت قطعه میتواند خط صاف یا در راستای مجموعهای از منحنیها و زوایا باشد. معمولاً اصطلاح تراشکاری برای توضیح تولید سطح خارجی با عمل تراش به کار برده میشود،در حالی که برای تولید سطوح داخلی از واژه بورینگ استفاده میشود؛ به همین دلیل، عبارت “تراشکاری و بورینگ” برای خانواده بزرگتری از فرایندها به نام تراشیدن استفاده میشود.
تراشکاری میتواند به صورت دستی با دستگاه تراش سنتی که نیازمند نظارت دایمی اپراتور میباشد، یا با استفاده از دستگاه تراش اتومات انجام شود. امروزه رایجترین دستگاه اتومات CNC(کنترل عددی) میباشد.
هنگام تراشکاری قسمتی از جسمی نسبتا صلب چرخانده میشود و یک ابزار تراش از یک،دو یا سه محور حرکت میگذرد تا قطر یا عمق دقیقی ایجاد کند.تراشکاری میتواند داخل یا خارج یک استوانه انجام شود تا اجزا لولهای تولید کند.
فرایندهای تراشکاری معمولاً توسط دستگاه تراش انجام میشوند که از قدیمیترین ابزارها میباشد و دارای چهار نوع مختلف از جمله تراشکاری استوانهای، تراشکاری مخروطی، بازرسی جوش و شیار خارجی میباشد. این فرایندها میتوانند اشکال مختلفی از مواد مانند سیلندر، مخروط، منحنی یا شیاردار تولید کنند. بهطور کلی، در تراشکاری از ابزارهای برشی ساده تکنقطهای استفاده میشود.
قطعات تراشکاری دارای مقاطع دایرهای شکل از قبیل میلههای ساده و غیر ساده، میلههای پیچ شده، پولکها، بوشها و نظائر اینها میباشد که قطعات اصلی ماشینها و دستگاهها و اسبابهای فنی را تشکیل می دهند. هم چنین عده زیادی از ابزارها مانند تیغه فرز، مته ها، برقوها، و قلاویزها هم دارای مقاطع گرد هستند. بنابر موارد استعمال خاصی که قطعات تراشکاری باید داشته باشند آنها را از مواد مختلف مثلاً از فولاد، چدن، برنز، برنج، مس، فلزات سبک، چوب و یا مواد مصنوعی و نظائر آنها می سازند.وضع سطح خارجی قطعات تراشکاری میتواند متفاوت باشد.
برای بدست آوردن فرم استوانه ایی، قطعه کار را توسط ماشین تراش به دور محور خودش( محور گردش) حرکت می دهند.در موقع گردش قطعه کار با ابزار برندهای که مقابل آن بسته شده و برای جدا کردن براده از روی آن است برخود میکند. این طریقه عمل برادهگیری را« چرخ یا تراش کاری » می گویند و انجام کار مستلزم چند حرکت متفاوت است.
فرمهای مختلف قطعات تراشکاری را از طریق انجام یک سری کارهای متفاوت بدست میآورند و بنا برآن که قطعات از خارج یا داخل تراشیده شوند. بطور مختصر به این صورت مشخص میکنند:
ت خ( تراش خارج) یا ت د( تراش داخل).
قطعات استوانه شکل از طریق طول تراشی(سطوح صاف)،از طریق عرض تراشی، قطعات مخروطی از طریق مخروط تراشی و بالاخره قطعات فرم دار از طریق فرم تراشی و پیچها از طریق پیچ تراشی ساخته میشوند.
برای آن که کلید مسائل تراشکاری حل شده و بتوان انواع مختلف کارها را چرخکاری نمود ماشینهای تراش را به انواع مختلف ساختهاند متداولترین این ماشینها همان تراش معمولی یا تراش مرغک دار است. و انواع مهم دیگرآن، ماشین پشیانی تراش و ماشین تراش عمودی یا کاروسل است که کارهای سوراخکاری را هم انجام میدهد.